دستورات و قوانین جدید برای خبرنگاران

سیدداود یعقوبی

طالبان در این اواخر دستورات و قوانینی را برای رسانه ها به اجرا می گذارند که قابل توجه و تفسیر است هرچند تعدادی از مواد این یازده ماده امارات طالبان قبلا هم بوده و رسانه ها ملزم به اجرای آن بودند اما قبل از این طالبان بدون در نظر داشت اینکه خبرنگار بی طرف است و گزارشگر باید تمام اصول حرفه یی را باید حفظ کنند را مراعات نکرده اند و با ضرب و ستم لت وکوب زندانی کردن گرفتن حق قانونی خبرنگاران زن ، خانه نشین کردن خبرنگاران و کشتن آنها چنان رعب و وحشت را ایجاد کرد که بعید به نظر می رسد که خبرنگاران جز سکوت ، عقب نشینی ، سانسور و نان خوردن به نرخ روز را پیشه خود نسازند .

اگر نگاهی به رسانه های خصوصی بیندازیم اکثریت خبرنگاران فرار را بر قرار ترجیع داده اند و از این همه رسانه های تصویری صوتی و چاپی تعداد قلیلی باقی مانده است که با هزار ترس و هراس به کارخود ادامه می دهند و مشغول پخش نعت تلاوت و تفسیر قرآن کریم  هستند و تعدادی ملا و چلی و شیخ و مولانا خزعبلات خود را به خورد مردم می دهند و بحث هایی روی چادر حجاب آداب بیت اخلا رفتن و استناد می نمایند .

«قاری یوسف احمدی»، رئیس نهاد رسانه‌های دولت موقت طالبان، دستورالعمل جدید برای فعالیت رسانه‌های افغانستان را اعلام کرد.

بر این اساس، طالبان ۱۱ بند برای رسانه‌های افغانستان تصویب کرده و رسانه‌ها را مکلف به رعایت این موارد کرده است. این نکات شامل موارد زیر است

البته بند اول آن قبلا هم در قانون اساسی دولت اسلامی افغانستان و در قانون رسانه های همگانی وجود داشت  و بحث توهین  حریم خصوصی  تحریف  خبر  اصول ژورنالیزم  توازن  صحت خبر حقیقت بی طرفی جز مواردی است که در جهان هر خبرنگار بخواهند یا نخواهند باید مراعات کنند .

اما موضوع توهین به شخصیت های ملی معنای دیگر دارد یعنی به حقانی ها به شیخ های مقام و مولوی ها کسی حق ندارد چیزی بگوید در حالیکه در زمان خلافت حضرت عمر (رض) یا فرد عادی گفت اگر خلاف کنید ما نمی گذاریم .

در مورد اینکه آنها اجازه می دهند و صحت خبر را باید تایید کنند و حق تهیه گزارش بدست دولت باشد و خبرنگاران حق فلم برداری از اعتراضات را نداشته باشند قابل قبول نیست .

از همه مهمتر اینکه هیچ زمانی خبرنگاران امنیت جانی ندارند و لت و کوب زخمی کردن و کشتن خبرنگار حتی ابراز نظر ریس پوهنتون که هرکس یک خبرنگار را نکشد به ایمانش شک دارم یک خبرنگار معادل صد اربکی است وحشت ناک است .

به هر صورت طالبان به این یازده بند توجه کرده اند .

۱- آن موضوعاتی که با اسلام در تضاد باشد منتشر نشود.

۲- در فعالیت‌های رسانه به شخصیت‌های ملی توهین نشود.

۳- به حریم ملی و شخصی توهین نشود.

۴- رسانه‌ها و خبرنگاران در محتویات خبری تحریف نکنند.

۵- ژورنالیست‌ها در نوشتار خود اصول ژورنالیستی را مد نظر داشته باشند.

۶- رسانه‌ها در نشریات خود توازن را مدنظر داشته باشند.

۷- موضوعاتی که صحت آن معلوم نیست و از سوی مسئولان تایید نشده، در نشر آن احتیاط شود.

۸- موضوعاتی که بروی افکار عمومی تاثیر منفی دارد و یا روحیه مردم را خراب می‌کند، در نشر آن احتیاط شود.

۹-رسانه‌ها در نشر اخبار بی‌طرفی خود را حفظ و هر آنچه واقعیت است را منتشر کنند.

۱۰- مرکز رسانه‌های حکومت تلاش می‌کند تا با رسانه‌ها و خبرنگاران همکار باشند و در تهیه گزارشات تسهیلاتی را فراهم کند و رسانه‌ها بعد از این در هماهنگی با این اداره گزارشات تفصیلی‌شان را تهیه خواهند کرد.

۱۱- در دفتر رسانه‌های حکومت برای سهولت رسانه‌ها و خبرنگاران، یک فرم مشخص آماده شده تا با همکاری  آن گزارشات تهیه شود.

این در حالی است که فدراسیون بین‌المللی خبرنگاران اخیرا با ابراز نگرانی از افزایش روزافزون خشونت علیه کارمندان رسانه‌ای در افغانستان اعلام کرده است که از زمان تسلط گروه طالبان بر افغانستان تاکنون، ۱۵۳ رسانه مجبور به توقف فعالیت شده‌اند.

سیدداود یعقوبی

مسول قانون مندی رسانه های افغانستان